انواع قالب بندی سقف، از وافل تا عرشه فولادی، کدام بهترین است؟
قالب بندی سقف از جمله مراحل پیش از اجرای سقف با استفاده بتن است. در بسیاری ا ز انواع اجرای سقف از قالب بندی سقف استفاده می‌شود. به طور کلی برای اجرای سقف دال بتنی، تیرچه بلوک، تیرچه کرومیت، تیرچه کامپوزیت از قالب بندی سقف یا تیرها بهره برده می‌شود. در این مقاله از پاوان نگاهی بر معرفی انواع قالب بندی سقف و مراحل اجرای قالب بندی داریم.
انواع قالب چیست؟
به طور کلی قالب‌هایی که برای اجرای سقف در ایران از آن‌ها استفاده می‌شود. قالب‌های چوبی، قالب‌های فلزی و قالب‌های پلاستیکی هستند. از قالب‌های چوبی برای اجرای سقف‌های تیرچه‌ای و از قالب‌های فلزی برای اجرای سقف دال بتنی و از قاب پلاستیکی برای اجرای سقف وافل استفاده می‌شود.
قالب چوبی
قالب چوبی معمولاً از چوب راش و تخته سه در کارگاه ساخته می‌شود. در ایران دو روش برای ساخت قالب چوبی وجود دارد. در یک روش که متداول‌تر است، از سه الوار چوب راش برای تهیه بدنه قالب و چوب‌های چهار تراش (چوب با سطح مقطع مربع و طول متغیر)، برای پشت بند و زواره قالب چوبی استفاده می‌شود که تمام این قطعات توسط میخ به هم متصل می‌شوند.
در روش دوم از چوب راش چهار تراش برای ساخت زواره و تخته سه لا (تخته سه لا پوشیده شده با رزین به منظور آب بندی) برای ساخت بدنه قالب استفاده می‌شود. در این قالب هم تمامی اجزا با میخ به هم متصل می‌شوند.
قالب فلزی
قالب فلزی در ایران برای اجرای سقف دال بتنی کاربرد دارد؛ زیرا مقاومت فلز در برابر بار بتن ریزی بسیار بیشتر از چوب است. قالب‌های فلزی از جنس ورق گالوانیزه هستند و برای جوش نخوردن به بتن و راحت جدا شدن، پیش از بتن ریزی، آن‌ها را روغن مالی می‌کنند. شکل قالب‌های فلزی معمولاً ورقه‌ای است، به جز قالب‌هایی که در کناره‌ها قرار می‌گیرند که لبه‌هایی دارند.
بیشتر بخوانید: سقف تیرچه کرومیت چیست و چگونه اجرا می شود؟ اجزای، ویژگی ها، مزای و معایب
قالب پلاستیکی
قالب پلاستیکی از قالب‌های پرکاربرد در اجرای سقف وافل هستند. البته برای اجرای دیگر انواع سقف هم می‌توان از قالب‌های پلاستیکی استفاده کرد ولی این نوع قالب برای اجرای سقف وافل رواج دارد، زیرا می‌توان طرح‌های مختلفی مانند مربع، مستطیل، مثلث و … در آن اجرا کرد.
انواع قالب بندی سقف چیست؟
به طور کلی روش‌های زیادی با استفاده از متریال مختلفی برای قالب بندی سقف وجود دارد که با توجه به نوع سقف تعیین می‌شود. در ایران سقف‌ها به انواع سقف دال بتنی، سقف تیرچه بلوک، سقف تیرچه کامپوزیت، سقف تیرچه کرومیت، سقف وافل و عرشه فولادی تقسیم می‌شوند و قالب بندی هر کدام از سقف‌های نام برده متفاوت خواهد بود که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهد شد.
بیشتر بخوانید: صفر تا صد انواع مهاربند یا بادبند و مروری بر مهم‌ترین نکات اجرایی
قالب بندی سقف دال بتنی
سقف دال بتنی از جمله سقف‌های بسیار سنگین، مقاوم در برابر نیروهای جانبی مانند زمین لرزه، عایق در برابر صدا، برودت و حرارت است. برای اجرای این سقف از روش قالب بندی، آرماتوربندی و بتن ریزی استفاده می‌شود که در رابطه با آن بیشتر توضیح داده خواهد شد.
از آنجایی که سقف دال بتنی دارای تیر نیست و ستون کمی دارد. برای اینکه این سقف اجرا شود نیاز به اجرای تیر و ستون‌های متعدد به صورت موقت است. این تیرها و ستون‌ها قرار است، وظیفه نگهداری از قالب‌ها و در ادامه آرماتورها و بتن ریزی را داشته باشند بنابراین با توجه به مقررات اجرای این نوع سقف باید تعبیه شوند.
پس از اجرای تیر و ستون‌های موقت، قالب بندی سقف دال بتنی آغاز می‌شود. برای تهیه این سقف از انواع قالب گالوانیزه یا پلاستیکی می‌توان بهره برد ولی قالب گالوانیزه رواج بیشتری دارد. در اجرای این سقف پیش از آرماتور بندی با روغن سیاه یا گازوئیل قالب‌ها چرب می‌شوند سپس روی ورق‌ها اقدام به آرماتوربندی می‌شود و در مرحله بعد بتن ریزی انجام می‌شود. با گرفتن بتن پس از زمان مشخص، اقدام به قالب برداری و نگهداری از سقف دال بتنی می‌شود که شامل آبیاری منظم و به اندازه است.
مزایای قالب‌بندی سقف دال بتنی:
- قابلیت ساخت سازه‌های بزرگ و بلند با استفاده از این روش.
- قابلیت ایجاد شیب و نمای زیبا در سقف ساختمان با استفاده از قالب‌بندی دال بتنی.
- امکان تنوع در شکل و ابعاد دال‌ها در این روش وجود دارد.
- هزینه ساخت سازه با استفاده از این روش نسبتاً کمتر است نسبت به روش‌های دیگر مانند استفاده از سازه‌های فولادی.
- دال‌های بتنی به دلیل مقاومت بالایشان در برابر حرارت و آتش، از نظر ایمنی برای ساختمان مطمئن‌تر هستند.
معایب قالب‌بندی سقف دال بتنی:
- نیاز به اجرای عملیات بلند کردن و حمل قالب‌های سنگین بتنی.
- نیاز به تخصص و تجربه در قالب‌بندی بتنی و به کارگیری تکنیک‌های اجرایی مناسب برای حفظ کیفیت سطح بتن.
- زمان بیشتری برای ساخت و اجرای قالب‌بندی سقف دال بتنی نسبت به روش‌های دیگر مانند استفاده از سازه‌های فولادی و اجرای سقف گچی مورد نیاز است.
- محاسبه دقیق نیازمندی‌های مصرفی بتن و مصالح دیگر در این روش بسیار حائز اهمیت است.
بیشتر بخوانید: سازه های چادری چیست؟ ساخت انواع سازه چادری
قالب بندی سقف تیرچه بلوک، تیرچه کامپوزی و تیرچه کرومیت
قالب بندی سقف تیرچه‌ای بسیار متفاوت از سقف دال بتنی است. برای ساخت سقف تیرچه‌ای باید ابتدا تیرها اجرا شوند. به همین منظور از قالب بندی استفاده می‌شود. قالب‌های چوبی که پیش‌تر درباره آن توضیحاتی ارائه شد، مناسب اجرای این نوع سقف است.
وقتی کار اجرای ستون‌ها به پایان رسید، قالب بندی برای ساخت تیرها شروع می‌شود. برای این منظور، ارتفاع هر تیر روی ستون علامت زده می‌شود و نسبت به تراز بودن پایه زیر آن اطمینان حاصل می‌شود. با استفاده از قالب‌های چوبی طی مرحله کفی کشی دو ستون به هم متصل می‌شوند و سپس اقدام به پایه گذاری با استفاده از پایه یو یا صلیبی می‌شود.
پس از این مرحله قالب‌های کناره توسط میخ به کفی کشی محکم می‌شود. در انتها نیز تمامی قالب‌ها چک می‌شوند که بالا پایین یک تیر ضخامت یکسان داشته باشد و شاغول باشد. سپس در مرحله آخر در اجرای سقف آرماتور بندی و بتن ریزی انجام می‌شود.
| نوع سقف | مزایا | معایب |
|---|---|---|
| سقف تیرچه بلوک | هزینه ساخت کمتر و اجرای سریع | عدم مقاومت بالا در برابر زلزله و سایر نیروها |
| سقف تیرچه کامپوزیت | مقاومت بالا و قابلیت بازیافت تیرچه‌ها | هزینه ساخت بیشتر و زمان بیشتر |
| سقف تیرچه کرومیت | قابلیت جمع‌آوری و بازیافت تیرچه‌ها، مقاومت بالا در برابر زلزله | هزینه ساخت بالا، نیاز به مهارت بالا در قالب‌بندی تیرچه‌ها، مشکلات در نگهداری تیرچه‌های سطحی |
قالب بندی سقف وافل
همانطور که پیش از این نیز گفته شد از قالب‌های پلاستیکی برای اجرای سقف وافل استفاده می‌شود. شیوه اجرای این سقف نیز مانند دال بتنی است. از آنجایی که سقف وافل تعداد ستون و تیر کمی دارد، برای اجرای آن نیاز به ساخت ستون و تیرهای موقت زیادی است.
پس از اجرای پایه‌ها، قالب‌ها روی آن‌ها سوار شده و به هم محکم می‌شوند. سپس روغن کاری انجام می‌شود و بین قالب‌های وافل، آرماتوربندی انجام شده و در آخر بتن ریزی انجام می‌شود.
مزایا و معایب قالب بندی سقف وافل
در ادامه مزایا و معایب قالب بندی سقف وافل را بررسی می‌کنیم:
مزایا
- وزن سبک: به دلیل استفاده از وافل‌های بتنی، سازه سقفی سبکی به وجود می‌آید که این امر باعث کاهش وزن ساختمان و در نتیجه کاهش هزینه‌های ساخت و عملیات حمل و نقل می‌شود.
- قابلیت پیش‌تولید: وافل‌های بتنی قبل از نصب در محل، در کارخانه به صورت پیش‌تولید شده و سپس به محل نصب منتقل می‌شوند. این امر باعث افزایش سرعت و دقت در اجرای سازه می‌شود.
- عمرانی بالا: به دلیل اینکه وافل‌های بتنی در کارخانه به صورت پیش‌تولید شده و با کنترل دقیق کیفیت تولید می‌شوند، باعث بهبود عمرانی سازه می‌شوند.
- مقاومت در برابر زلزله: سازه سقفی وافل به دلیل مشخصات مکانیکی خود از جمله مقاومت بالا در برابر زلزله مورد توجه قرار گرفته است.
معایب
- هزینه‌ی بالای قالب بندی در ابتدا
- نیاز به تجهیزات و تخصص بالایی برای قالب‌بندی و ساخت
- مشکلاتی مانند اجتناب از نصب تاسیسات به عنوان چراغ‌های پنهان شده و زنجیر معلق برای کارهای نگهداری و تعمیر در آینده
- دشواری در نصب دیوارهای داخلی و تجهیزات دیواری نظیر تصفیه هوا
- حجم نسبتاً زیادی از ساختمان را به خود اختصاص می‌دهد که ممکن است در مواردی که فضای محدودی وجود دارد، مشکل ساز شود.
قالب بندی سقف عرشه فولادی
سقف عرضه فولادی همانطور که از نامش پیداست دارای یک عرشه فولادی است. به این معنی که به جای قالب زیر یا کفی کشی‌ها در سقف‌های دیگر از یک ورق گالوانیزه با مقطع ذوزنقه برای کف سقف استفاده می‌شود که نیا به قالب بندی در این بخش رفع می‌شود. تنها قالب بندی برای سقف عرشه فولادی قالب بندی کناره‌ها به منظور جلوگیری از فرار بتن است که می‌تواند با استفاده از هر نوع قالب انجام شود.
مزایا و معایب قالب بندی سقف عرشه فولادی
مزایا و معایب این نوع سقف به شرح زیر است:
مزایا
- سقف عرشه فولادی سبک و مقاوم است و می‌تواند با توجه به ابعاد عرشه‌ها و تیرها، برای پوشش سطوح بزرگ به کار رود.
- نسبت به سقف بتنی، اجرای سقف عرشه فولادی سریعتر است.
- در قالب بندی سقف عرشه فولادی، نیاز به شکل‌بندی و ایجاد قالب بندی ندارد و همین امر باعث کاهش هزینه‌های تولید می‌شود.
- با توجه به اینکه ساختار سقف عرشه فولادی، قابلیت بازیافت دارد، به لحاظ محیط زیستی از مزایای قابل توجهی برخوردار است.
معایب
- نویز در ساختمان با سقف عرشه فولادی بیشتر از سقف‌های دیگر است.
- در مقابل حرارت، سقف عرشه فولادی در مقایسه با دیگر سقف‌ها از جمله سقف بتنی، بدتر عمل می‌کند.
- مشکلات در نصب سیستم‌های تهویه مطبوع و صدا که ممکن است نیاز به طراحی ویژه داشته باشد.
سخن آخر
شرکت ابرگان سازه همواره به دنبال جلب رضایت مخاطبان و مشتریان خود بوده است و در این راه از هیچ کوششی فروگذار نمی‌کند، از این رو همیشه به دنبال معرفی شرکت‌های برتر در زمینه خدمات ساختمان بوده است.