0 تا 100 وال پست (Wall Post)، از نحوه اجرای وال پست تا انواع و ضوابط اجرا
زلزله‌های اخیر در کشور ما به خصوص در کرمانشاه موجب شد که پس از آن مهندسان سازه به دنبال تغییراتی در ساختمان‌ها باشند و ضوابط و آیین‌نامه‌های نیز در این خصوص وضع و تغییر کند. از این رو روش‌هایی برای مهار اجزای غیر سازی و در نهایت استحکام بیشتر ساختمان مطرح شد که یکی از آن‌ها استفاده از وال پست (wall post) یا درواقع یک نوع کلاف عمودی و افقی است. در ادامه این مطلب از پاوان به نحوه اجرا و ضوابط مهم در اجرای وال پست اشاره شده است.
وال پست (wall post) چیست؟
وال پست (wall post) یک سازه اصلی عمودی یا افقی شبیه به ستون یا تیر اما با عملکرد متفاوت است که برای اتصال دیوارها به ستون‌ها و تیرها و دال‌ها استفاده می‌شود. به طور کلی هدف این سازه در ساختمان انتقال بار باد و لرزه‌ای (محیطی) به اسکلت سازه فلزی یا بتنی و ایمن‌سازی دیوار از ریزش است.
بیشتر بخوانیدمیلگرد حرارتی چیست و تفاوت آن با میلگرد معمولی چیست؟
تفاوت وال پست و ستون چیست؟
ستون به معنای عضو عمودی حامل بار است که بخشی از سیستم اسکلتی اولیه است. در سوی دیگر، پست‌ها معمولاً از فرود پله‌ها، دیوارها، نیم‌طبقه و سایر زیرساخت‌ها پشتیبانی می‌کنند.
تفاوت وال پست و میلگرد بستر چیست؟
وال پست‌ها در حقیقت پروفیل‌هایی هستند که آن‌ها را از جنس ناودانی، قوطی پروفیل و نبشی می‌سازند اما میلگرد بستر که برخی اوقات دیده شده که به عنوان جایگزین وال پست از آن استفاده می‌شود، درواقع از یک جفت مفتول طولی تغییر شکل یافته است که برای مقاومت خمشی بالاتر دیوار استفاده می‌شود اما در مقایسه وال پست مقاومت کم‌تری دارد.
بیشتر بخوانید: کار شرکت ساختمانی چیست؟ بهترین شرکت ساختمانی ایران کدام است؟
انواع وال پست
وال پست بر اساس چینش در طول و عرض دیوارها به دو نوع قائم و افقی تقسیم‌بندی می‌شوند.
وال پست عمودی در واقع یک پروفیل نمره کمتر از ستون یا تیر است که در دیوارهایی با دهانه زیاد و بیش از 5 متر انجام می‌شود. در مواردی که طول دیوار 40 برابر ضخامت دیوار باشد نیز برای ایجاد استحکام کافی از وال پست قائم استفاده می‌شود.
وال پست افقی
استحکام افقی همان‌طور که از نام آن پیداست به شکل افقی و جهت استحکام دیوارهایی با ارتفاع زیاد و به طور کلی اسکلت سازه استفاده می‌شود که می‌تواند بین دو وال پست قائم و یا خود فریم اصلی اجرا شود. این نوع وال پست طبق دستورالعمل‌ها در دیوارهایی با ارتفاع بیشتر از 3.5 متر ضروری است و در برخی محدودیت 30 برابر ضخامت دیوار نیز نیاز است لحاظ شود.
در اغلب اوقات بسته به نوع پروژه و پیمانکار سازه، از ترکیب هر دو وال پست قائم و افقی استفاده می‌شود تا درگیری دیوارهای سازه با اسکلت بیشتر شود. چیدن دیوار آجری یا بتنی به تنهایی باعث استحکام سازه نمی‌شود و ممکن است با وقوع زلزله یا دیگر بلایای طبیعی، به ترتیب اول دیوارهای باربر آن فروریخته و سپس باعث واژگونی کل سازه شود.
وال پست آماده
وال پست‌های جدید دارای صفحات پایه با سوراخ‌هایی برای اتصال به دال‌های کف و سوراخ‌های کشویی برای انتهای بالای دیوار هستند که به دال سقف ثابت می‌شوند و بار عمودی سقف یا تیر بر روی پایه‌های دیوار تحمل می‌کنند.
بر اساس آیین‌نامه ملی لرزه‌ای برای پارامترها و دیوارهای پرکننده داخلی، از بلوک‌های AAC یا اتوکلاو شده (این بلوک‌های جدید ساختمانی، محصولی قابل بازیافت و غیر قابل سمی بوده که به علت هوا موجود در آن‌ها، سبک وزن هستند) با دیواره‌های ضخامت 10، 15 و 20 سانتی‌متر استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: راهنمای جامع پایداری سازی به روش نیلینگ یا میخ کوبی
ضوابط اجرای وال پست
ضوابط اجرای وال پست در مقررات ملی ساختمان که تحت عنوان ضوابط آیین‌نامه 2800 وال پست منتشر شده است که پیش از این به برخی موارد آن نیز اشاره شد. عبارت‌اند از:
- بند 4-5-4: دیوارهای داخلی یا تیغه‌های با ارتفاع بیش از 1/8 متر، باید به نحو مناسب مانند استفاده از وادارها (المان قائم) و تیرک (المان افقی) و… از نظر جانبی به سازه مهار شوند.
- بند 7-5-3: حداکثر طول مجاز هر دیوار غیرسازه‌ای بین دو کلاف قائم، نباید از 6 متر یا 40 برابر ضخامت آن بیشتر شود.
- حداکثر ارتفاع دیوار غیرسازه‌ای از تراز کف 3/5 متر است.
- لبه‌های قائم تمام دیوارهای غیرسازه‌ای باید مهار شوند.
- لبه‌های فوقانی (افقی) دیوار غیرسازه‌ای که در تمام ارتفاع ادامه ندارد باید با کلاف فولادی یا ناودانی نمره 6 یا معادل مقطع بتن مسلح یا چوبی که به دیوار سازه‌ای یا کلاف‌های احاطه‌کننده دیوار غیرسازه‌ای متصل باشد، مقید گردد.
- بند 4-9-1-3: در تمام دیوارهای ساختمان، به‌ویژه در دیوارهای نما، جهت مقاومت در برابر زلزله، ضوابط مبحث ششم مقررات ملی ساختمان و آیین‌نامه طراحی ساختمان در برابر زلزله باید رعایت گردد.
- طبق بندهای 5-3-4 و 4-5-4 که به ساختمان هشت سقف به بالا مربوط است، وال پست الزامی است.
- طبق بند 7-5-3 و بند ۴-۹-۱ کنترل هشتی گیر دیوارها و اجرای وال پست‌های عمودی و افقی در انطباق با نقشه‌ها ضروری است.
- ردیف آخر دیوارچینی باید با فشار و ملات کافی در زیر سقف جای‌داده (مهر) شود.
عدم اجرای وال پست چه عواقبی برای ناظر ساختمان در پی دارد؟
از آنجا که کارکرد اصلی وال پست، حفظ تعادل و استحکام دیوار در اثر واردشدن نیروهای محیطی (زلزله باد و …) است، در صورتی که وال پست اجرا نشده ساختمان اتمام یابد و بعدها در اثر همین وقایع دیوار ساختمان و سازه تخریب شود و به جان و مال افراد آسیب برسد، یکی از مقصرین حادثه، مهندس ناظر مربوطه خواهد بود.
نحوه اجرای وال پست
وال پست در اجرا بنا به مصالح مورد استفاده، به دو نوع فلزی و بتنی تقسیم می‌شود. نوع بتنی در سازه‌هایی با اسکلت بتنی و نوع فلزی در ساختمان‌های دارای اسکلت فلزی به کار می‌رود. وال پست در اسکلت فلزی و وال پست در اسکلت بتنی را از پروفیل‌هایی مانند نبشی، ناودانی، قوطی و تسمه می‌سازند.
- دو طرف وال پست عمودی باید به شکل مناسب در کف و سقف مهار شوند. برای آن می‌توان پیش از بتن‌ریزی درون قالب‌ها پلیت گذاشت و پس از تمام شدن بتن‌ریزی از آن‌ها برای جوشکاری وال پست‌ها استفاده کرد. همچنین می‌توان با انکر بولت تیرها و ستون‌ها را در پلیت جای‌گذاری کرد و از آن برای اتصالات وال پست بهره برد.
- لبه عمودی تیغه‌ها نباید آزاد باشند. آن‌ها باید به یک تیغه دیگر یا دیوار قائم بر آن و یا یکی از اجزای سازه یا ستونی کوچک متصل شوند که برای همین کار از فولاد، بتن‌آرمه و چوب استفاده می‌کنند. این ستون کوچک ممکن است از یک ناودانی با نمره 6 یا معادل آن از فولاد، بتن‌آرمه و چوب درست شود. در صورتی که طول تیغه پشت‌بند از 1/5 متر کمتر باشد، از لبه آن می‌تواند آزاد باشد.